Dood en overleven

De arrestatie van Binne Roorda

Op 7 februari 1945 werden de bewoners van het huis gewekt door Duitse soldaten die aanbelden en op de deur klopten. Hiervoor had de ambachtelijk handige Gerrit een schuilplaats in een holte achter een boekenkast gemaakt. Hier verstopten zich de Joodse vrouwen en mannen en kregen lucht door een verwijderde baksteen in de buitenmuur. De zonen van Binne, Philippus en Gerrit moesten zich ook onder de vloerplanken verstoppen, omdat ze de militaire dienstplicht hadden geweigerd.

Ben van Dam heeft als kind de tijd van de onderduik meegemaakt
     Mijn broer en ik, we hadden ons als embryo‘s samen gevouwen op een plank boven alle anderen. Dus als embryo‘s, zo lagen wij daar. Het was geen lange tijd, ongeveer een half uur, zeker minder dan een uur. Je kan het zo niet lang volhouden. Grootmoeder viel flauw en het was verboden een woord te spreken en dat heeft ons gered. Men heeft de Joden niet gevonden. Dat was de kritische situatie en voor mij was het helemaal traumatisch.        
– Ben van Dam  
 

Binne Roorda hield de deur op slot, zodat de Duitse soldaten niet naar binnen konden en iedereen in zijn schuilplaats kon komen. De Duitsers sloegen een raam naast de voordeur in en gooiden een traangasgranaat in het huis.

Der Spalt in der Außenwand
Gevel van het huis

Gelukkig kregen de mensen in de schuilplaats nog lucht door het gat in de muur. Uiteindelijk opende Binne Roorda de deur. Een Duitse soldaat ging het huis binnen, maar ontdekte de onderduikers niet. Binne Roorda werd gearresteerd en naar het Scholtenhuis gebracht voor verhoor.

Na de arrestatie van Binne zorgde de huishoudster Maaike de Zoete met haar pas 15-jarige dochter Foekje voor nieuwe onderduikplekken voor de Joden. Rosa werd door Foekje naar een huis in de Kerklaan in Groningen gebracht, waar ze tot de bevrijding op 5 mei 1945 bleef. Alle 8 verborgen Joden hebben de Shoah overleefd.

Binne Roorda‘s dood

Waarom Binne Roorda in het vizier van de Duitsers kwam, is niet meer duidelijk te reconstrueren. Vermoedelijk kwamen de nationaal-socialisten zijn naam tegen tijdens invallen en de vernietiging van de verzetsgroep „de Groot“.
Binne Roorda werd op 17 maart 1945 naar het concentratiekamp Neuengamme gebracht en drie weken later naar het kamp Sandborstel, waar hij waarschijnlijk op 24 april van uitputting is gestorven.

Das Scholtenhuis war ein repräsentatives Gebäude in Groningen, das von den Besatzern requiriert wurde und in dem die Sicherheitspolizei (Sipo) und der Sicherheitsdienst (SD) der Deutschen residierten.Die Kinder Binne Roordas in den 1960ern mit Maaike de Zoete in der MitteDie Auszeichnung „Gerechter unter den Völkern“ für Binne RoordaStolpersteinverlegung am 16.05.2019Der Stolperstein an der Ernst Casimirlaan 4a

Op 8 september 1996 werd Binne Roorda door het Israëlische holocaustmonument Yad Vashem met de titel „Rechtvaardige onder de Volkeren“ onderscheiden. Op 16 mei 2019 werd voor het huis aan de Ernst Casimirlaan 4a ter nagedachtenis aan Binne Roorda en de daar verborgen Joodse vrouwen en mannen een struikelsteen gelegd.

=>